Z psychoanalizy wywodzi się też współczesna psychoterapia, której jednak nie należy mylić z samą psychoanalizą, gdyż psychoterapia to zbiór podejść terapeutycznych, z których tylko część pochodzi z psychoanalizy. W klasycznej psychoanalizie pacjent przyjmuje pozycję leżącą, analityk zaś siedzi na fotelu umieszczonym za głową pacjenta.
Pozycja taka ułatwia pacjentowi stan regresji, którą wywołuje analityk w postaci nerwicy przeniesieniowej.
W trakcie terapii pacjent mówi.
Jednak takie poradniki są szeroko krytykowane przez środowisko badaczy i psychologów, ponieważ nie jest to pomoc zindywidualizowana pod konkretnego pacjenta. Sprawa to, że skuteczność takich podręczników może mieć odwrotne skutki do zamierzonych i pogłębiać problem zamiast go rozwiązać.
W przypadku depresji może dojść do pogłębienia ruminacji. Takie programy są też krytykowane ze względu na brak badań naukowych i kontrolnych na temat ich formuły oraz skuteczności. Krótko mówiąc samopomoc nie jest polecana dla osób z problemami, jedynie wizyta z dobrym psychologiem może pomóc.Żadna jednostka nie jest samowystarczalna ? zachowanie jest determinowane przez właściwości stosunku jednostki i otoczenia (badanie funkcjonowania na granicy kontaktu).Dwa podstawowe sposoby funkcjonowania jednostki to kontakt i wycofanie.